Introduction

आमची ओळख

ध्येय

कला - ज्ञान - क्रीडा अशा सर्व अंगांनी विद्यार्थ्यांच्या शारीरिक, मानसिक, बौद्धिक क्षमतांचा विकास
उपजत गुण व बलस्थानांची जोपासना व संवर्धन
ज्ञाननिर्मितीला चालना देण्यासाठी विशेष प्रयत्न
जागतिक दर्जाचे, समाजोपयोगी, रोजगाराभिमुख शिक्षण
निकोप स्पर्धावृत्ती व नेतृत्व गुणांचा विकास
जिज्ञासा, वैज्ञानिक दृष्टिकोन, प्रयोगशीलता, सर्जनशीलता आणि कलाविषयक जाणीवा जोपासणे
सुसंस्कृत आणि संवेदनशील मन असलेला तसेच विवेकवादी, व जबाबदार नागरिक घडविणे
समता, बंधुभाव, सर्वधर्मसमभाव, सामाजिक न्याय व अहिंसा ही लोकशाहीची आणि मानवतेची मूल्ये रुजविणे.

पार्श्वभूमी

मुंबईजवळील गोरेगाव या खेड्यातील मुलांना शिक्षणाची सोय गावातच उपलब्ध करून द्यावी या उद्देशाने 1940 साली ‘दि शिक्षण मंडळ, गोरेगाव’ या संस्थेची स्थापना झाली. केवळ चार मुले व तीन मुलींना बरोबर घेऊन अंबाबाई देवस्थानच्या आवारात इयत्ता पाचवी, म्हणजे तेव्हाच्या इंग्लिश पहिलीपासून शाळा सुरू झाली. 1940 साली आद्यगुरुजी गोविंद पातकर यांनी लावलेल्या रोपट्याचा विस्तार आज एका मोठ्या वटवृक्षात झाला आहे.

संस्थेच्या डोसीबाई जीजीभॉय बालविहार (बालवाडी), डोसीबाई जीजीभॉय प्राथमिक शाळा (1ली ते 4थी) आणि अ. भि. गोरेगावकर इंग्लिश स्कूल (5वी ते 10वी), या तीन शाळांमधे मध्यम व निम्न आर्थिक स्तरातील 600 पेक्षा जास्त विद्यार्थी शिक्षण घेत आहेत. 'कमला मफतलाल मेहता संगणक केंद्र', 'अ. भि. गोरेगावकर क्रीडा अकादमी' आणि गुणवत्तापूर्ण शिक्षणासाठी प्रयत्न करणारे 'प. बा. सामंत शिक्षणसमृद्धी प्रयास' (प्रयास), अशी तीन केंद्रे सुरू झाली आहेत. मुलांना शिकवताना त्यांच्या शिक्षणाशी प्रत्यक्ष व अप्रत्यक्षपणे जोडलेल्या सर्वांनी एकमेकांच्या सहाय्याने समृध्द होण्यासाठी प्रयत्न करणे व विद्यार्थ्यांना समृध्द होण्यासाठी मदत करणे या उद्देशाने ‘प्रयास’ काम करत आहे.

मंडळ पुढील उद्दिष्ठांसाठी ‘प्रयास’ मार्फत सतत प्रयत्न करत असते.

मुलांना शिकवताना त्यांच्या शिक्षणाशी प्रत्यक्ष व अप्रत्यक्षपणे जोडलेल्या सर्वांनी एकमेकांच्या सहाय्याने स्वतः समृद्ध होण्यासाठी आणि विद्यार्थांना समृद्ध होण्यासाठी मदत करणे;
शिक्षणातील गुणवत्ता वाढविणे. शिक्षकांनी प्रयोगशीलता आणि उपक्रमशीलता जोपासावी, या हेतूने प्रशिक्षणे, कार्यशाळा, व्याख्याने, शैक्षणिक सहली इत्यादींचे आयोजन करणे;
शिक्षण व्यवस्थेशी संबंधित शासनाची धोरणे, कायदे, नियम, निर्णय, त्यांची अंमलबजावणी अशा विविध विषयांचा अभ्यास करून आवश्यक ती कार्यवाही करणे;
हि कामे करताना इतर शिक्षण संस्था व शाळांनाही त्यात जोडून घेण्याचा जाणीवपूर्वक प्रयत्न करणे.

शिक्षणातील गुणवत्ता वाढविण्यासाठी मंडळ या केंद्राद्वारे सतत प्रयत्न करत असते. शिक्षकांनी प्रयोगशीलता आणि उपक्रमशीलता जोपासावी, या हेतुने प्रशिक्षणे, कार्यशाळा, व्याख्याने, शैक्षणिक सहली इत्यादींचे आयोजन केले जाते.

तसेच शिक्षण व्यवस्थेशी संबंधित शासनाची धोरणे, कायदे, नियम, निर्णय, त्यांची अंमलबजावणी अशा विविध विषयांचा अभ्यास करून आवश्यक ती कार्यवाही केली जाते.

ही कामे करताना इतर शिक्षण संस्था व शाळांनाही त्यात जोडून घेण्याचा संस्था जाणीवपूर्वक प्रयत्न करते.

माध्यमविषयक धोरण

शिकण्याची नैसर्गिक भाषा म्हणून आणि समाज व संस्कृतीशी समरस होण्यासाठी मराठी माध्यमाचा स्वीकार
ज्ञानाचा एक महत्त्वाचा स्रोत आणि जगाची संपर्क भाषा म्हणून इंग्रजीचे उत्तम शिक्षण देण्यासाठी खास प्रयत्न.

नोंदणी

शिक्षणाचा प्रसार करणे हे संस्थेचे ध्येय आहे. 1940 साली संस्थेची स्थापना झाल्यानंतर विविध कायद्यांन्वये संस्थेची नोंदणी झाली आहे
1860 चा सोसायटी रजिस्ट्रेशन कायदा
1950 चा महाराष्ट्र पब्लिक ट्रस्ट्स कायदा
1976 चा फॉरिन कॉंन्ट्रिब्युशन (नियंत्रण) कायदा
1961 चा आयकर कायदा (कलम 12 A)
1961 च्या आयकर कायद्याच्या कलम 80/G नुसार संस्थेला दिलेल्या देणगीची रक्कम करसवलतीस पात्र ठरते.